De gemeente Raalte heeft, net als alle gemeenten in Nederland, onderzoek laten verrichten naar hun rol in de Tweede Wereldoorlog. Dit onderzoek wees uit dat Raalte geen Joods vastgoed heeft aangekocht of verkocht. De onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen doet meer onderzoek hoe gemeenten om zijn gegaan met Joodsvastgoed dat door de bezetters is afgenomen.
Het gaat om de periode tijdens en direct na de Tweede Wereldoorlog. Voor zover de onderzoekers konden nagaan, heeft de gemeente ook geen naheffingen voor gemeentebelastingen bij het rechtsherstel gestuurd.
Afsluiten
Burgemeester Arco Hofland licht toe: “Als gemeente vinden we het belangrijk om hier duidelijkheid over te hebben. Dat zijn we de slachtoffers en nabestaanden verplicht. Daarom hebben we dit net als andere gemeenten laten onderzoeken. Met deze uitkomst kunnen de nabestaanden een stukje uit hun familiegeschiedenis afsluiten.”
Kleine gemeenschap
Het onderzoek heeft zich alleen op de voormalige gemeente Raalte gericht, omdat in de voormalige gemeente Heino geen onteigend Joods vastgoed is aangetroffen. Raalte telde voor de oorlog een Joodse gemeenschap van een kleine 50 Joodse inwoners. Van deze groep zijn er tijdens de oorlog 38 omgekomen in een concentratiekamp.
Onteigening en rechtsherstel
Van de zeven panden die in Raalte in beheer waren genomen door de ‘Niederländische grundstücksverwaltung’ zijn (pas) in 1944 twee panden verkocht. De andere vijf panden, waar onder de synagoge aan de Stationsstraat bleven onverkocht.
Foto: Historische vereniging Raalte en omstreken
Rechtsherstel Almelosestraat 612
Het pand aan Almelosestraat A 612 was eigendom van de koopman Levie de Lange. De woning werd in 1942 in beheer genomen. In 1944 werd de woning verkocht aan bakker Jan Willem Bannink, die verderop in de straat woonde. Hij kocht het pand voor 2.000 gulden. Notaris Nijk uit Olst was betrokken bij de verkoop. Nijk werd in 1947 veroordeeld voor zijn lidmaatschap van de NSB, waarna hij zijn beroep als notaris niet meer mocht uitvoeren en een boete kreeg opgelegd. In 1948 vond er voor Levie de Lange, die de bezetting overleefd had, rechtsherstel plaats en kwam het pand weer in zijn bezit.
Verhaal boerderij Enkweg
De Enkweg A 694 werd in beheer genomen en in 1944 verkocht aan buurman Antonius Frederikus Hoonhorst, agent van een ziekenfonds. De woning met bouwland was daarvoor het eigendom geweest van Dina Zwarts-de Lange. Haar echtgenoot, Mozes Zwarts, was al eerder overleden. Uit het NBI-dossier van Dina blijkt dat Antonius Hoonhorst het perceel nadrukkelijk op haar verzoek kocht met als bedoeling de inbeheername en onteigening door de bezetter te vlug af te zijn. Antonius Hoonhorst kocht het pand voor 1.450 gulden. Toen de koop werd afgerond in 1944, was Dina al overleden; zij kwam op 4 mei 1943 om het leven in Kamp Vught. Ook haar dochter Leentje en haar zoons werden vermoord.
Rechtsherstel
In 1949 vond er rechtsherstel plaats voor de erfgenamen van de familie Zwarts, maar het pand bleef in bezit van Antonius Hoonhorst. Deze wijze van rechtsherstel waarbij de baten en kosten tegen elkaar werden afgewogen, maar het pand in bezit bleef van de koper, wordt ook wel ‘bekrachtiging verkoop’ genoemd. De reden hiervoor is waarschijnlijk dat de erven geen behoefte hadden aan de woning. Dat de woning op verzoek van Dina Zwarts aan Antonius Hoonhorst was verkocht, zal hebben meegewogen bij hun standpunt om de woning niet terug te willen.
Foto: Historische Vereniging voor Heemkunde
Heino
In de voormalige gemeente Heino troffen wij geen onteigende panden aan van Joodse inwoners. Daarom is door de RUN afgezien van een systematische bestudering van de notulen van B en W uit de jaren veertig, en die van de gemeenteraad vanaf de bevrijding.
Raalte verhuurde leegstaande Joodse panden
Zoals ook in veel andere gemeentes gebeurde, was het college tijdens de bezetting betrokken bij de verhuur van leegstaande panden van Joodse eigenaren. Verder blijkt uit het onderzoek dat de gemeente Raalte meewerkte aan maatregelen die de bezetter oplegde en dat de gemeente geen speciale regelingen of coulance had voor teruggekeerden na de bevrijding.
Het volledige rapport is in te zien op de website van de gemeente Raalte
Tip ons!
Heb jij nieuws uit Salland en wil je ons daarvan op de hoogte brengen?
Mail ons via redactie@salland1.nl
