22 November gaat Nederland naar de stembus. De meeste inwoners kunnen zelf naar het stembureau, maar er zijn ook uitzonderingen. Wat als je iemand wil machtigen voor jou te stemmen. Of als je in het buitenland woont, kan je dan ook stemmen?
Wilt u stemmen voor de Tweede Kamer? Dan moet u de Nederlandse nationaliteit hebben. En u moet voldoen aan de andere voorwaarden. Zo moet u natuurlijk niet uitgesloten zijn van het kiesrecht. Alleen bij bijzondere omstandigheden kan iemand uitgesloten worden van het kiesrecht. Hiervoor moet er altijd een uitspraak van de rechter zijn.
Stempas
Uiterlijk 14 dagen voor de stemming ontvangt u met de post een stempas. De stempas neemt u samen met uw identiteitsbewijs mee naar het stembureau. Uiterlijk vier dagen voor de verkiezing ontvangt u de kandidatenlijst. Met daarbij ook de adressen van de (mobiele)stembureaus.
Machtigen
Kunt u zelf niet stemmen? Bijvoorbeeld omdat u moet werken, of op vakantie bent? Of bent u ziek op de dag zelf. Dan kunt u een andere kiezer machtigen om uw stem uit te brengen.
Iemand machtigen via de stempas kun je bijvoorbeeld doen als je ziek bent op de dag dat je wil stemmen. Je mag zelf kiezen wie je machtigt. De persoon die voor jou stemt (de gemachtigde) moet:
- kiesgerechtigd zijn;
- in Nederland wonen;
- jouw stem tegelijk met zijn/haar eigen stem uitbrengen.
Iemand machtigen via jouw stempas werkt zo:
- Je vult de achterkant van jouw stempas in. Doe dit samen met degene die je wil machtigen, dan weet je zeker dat je de juiste persoon machtigt;
- Geef de gemachtigde jouw stempas en een kopie van je identiteitsbewijs mee. Dit mag ook een goed leesbare foto van jouw identiteitsbewijs op een mobiele telefoon of tablet zijn.
- De gemachtigde laat (de kopie van) jouw identiteitsbewijs zien op het stembureau. De gemachtigde moet ook zijn/haar eigen identiteitsbewijs laten zien.
Een gemachtigde kan per verkiezing voor maximaal 2 andere personen stemmen.
Elke Nederlander met kiesrecht mag vanaf zijn 18e jaar stemmen. Dit is het actief kiesrecht (ook wel stemrecht genoemd).
Stemmen is in Nederland niet verplicht. Wie 18 jaar of ouder is, kan zich ook verkiesbaar stellen. Dit is het passief kiesrecht.
Er zijn verschillende verkiezingen in Nederland, onder meer voor de Tweede Kamer, gemeenteraad, Provinciale Staten en het waterschapsbestuur. Nederlanders die langere tijd in het buitenland verblijven kunnen alleen stemmen voor het Europees Parlement en de Tweede Kamer. De volgende verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn op woensdag 22 november 2023.
