Per honderd meter rivieroever werden langs de IJssel gemiddeld 239 stuks afval gevonden. Dat blijkt uit de meest recente metingen van Schone Rivieren. Het is de derde keer dat de oevers van de IJssel zijn onderzocht. Ook zijn er voor het eerst metingen gedaan langs de oevers van de Overijsselse Vecht, daar werden gemiddeld 59 afvalitems per 100 meter gevonden.
In het voorjaar zijn er 63 plekken langs de IJssel metingen uitgevoerd. Vrijwillige rivierafvalonderzoekers registreerden daar in totaal 15.060 stuks afval. De top 5 bestaat uit ondefinieerbare folies kleiner dan 50 cm, ondefinieerbare harde stukjes plastic en ondefinieerbare stukjes piepschuim. Op plek 4 snoep-, snack- en chipsverpakkingen, gevolgd door diverse stukken van glas.
Resultaten voorjaarsonderzoek: recordaantal stuks afval
Van half februari tot half maart vonden vrijwilligers van Schone Rivieren op 512 onderzoeksgebieden langs rivieren in heel Nederland, waar zwerfvuil gemonitord wordt, ruim 210.000 stuks afval. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van het voorjaar 2020. Dankzij de forse toename van het aantal vrijwilligers en zodoende ook het aantal onderzoekslocaties kon meer afval van de rivieroevers worden geregistreerd en opgeruimd. Per 100 meter rivieroever troffen de rivierafvalonderzoekers gemiddeld 409 afvalitems aan.
Van al het gevonden afval is 84 procent plastic. Opmerkelijk is dat er maar liefst zes soorten Single Use Plastics (SUP) in de top 15 staan. Schone Rivieren is dan ook groot voorstander van het verbod op diverse soorten wegwerpartikelen, zoals plastic bestek, dat vanaf 3 juli 2021 ingaat. ‘Een verbod is het krachtigste wapen in de strijd tegen plasticvervuiling. Wat niet geproduceerd wordt, kan immers ook nooit in het milieu terechtkomen. Maar we zijn er nog lang niet. De lijst verboden producten mag wat ons betreft stevig worden uitgebreid met alle plastics die relatief vaak voorkomen in het milieu, zoals bijvoorbeeld vuurwerk met plastic en vispluis,’ stelt Anne Stolk, woordvoerder Schone Rivieren.
Wegwerpbekers
Jaarlijks worden er in Nederland maar liefst drie miljard koffiebekers weggegooid. Dat zijn er meer dan honderd per persoon. Vrijwillige onderzoekers van Schone Rivieren vonden bij hun voorjaarsonderzoek langs de oevers zo’n 1800 wegwerpbekers, gemiddeld ruim 3 per 100 meter. IVN Natuureducatie, Stichting De Noordzee en Plastic Soup Foundation, de organisaties achter Schone Rivieren, pleiten daarom voor een verbod op gratis bekers voor eenmalig gebruik. ‘Het moet én kan anders. Met een verplichte bijdrage op wegwerpbekers wordt hergebruik de norm,’ stelt Stolk.
Grootste Citizen Science-onderzoek naar rivierafval in Nederland
Het onderzoek van Schone Rivieren is het meest grootschalige afvalonderzoek in de Nederlandse rivierdelta. Met behulp van burgerwetenschap worden twee keer per jaar gegevens verzameld. Het wordt uitgevoerd op basis van de gestandaardiseerde OSPAR-methode. Dit is een internationaal erkende methode voor het onderzoeken van afval op stranden. Deze methode is aangepast zodat deze ook toepasbaar is voor rivieren. Het onderzoeksgebied, dat al bestond uit de Maas, Waal, IJssel, Nieuwe Waterweg, Dordtse Kil, Oude Maas, Hollands Diep en het Haringvliet is in 2020 verder uitgebreid met de Nederrijn, Lek, Overijsselse Vecht, Grevelingen, Oosterschelde en Westerschelde.
Een onderzoeksgebied bestaat uit 100 meter rivieroever. Vanaf de waterlijn tot aan de aaneengesloten begroeiing wordt afval verzameld en genoteerd. Stichting De Noordzee voert controlemetingen uit om de kwaliteit te waarborgen. Ook dragen de analyses bij aan de kennis over de verplaatsing en bronnen van afval in de Nederlandse riviersystemen.
Overijsselse verenigingen maken oevers IJssel en Vecht schoon
Schone Rivieren organiseert samen met gemeenten jaarlijks opruimacties voor verenigingen en groepen langs de rivieren. In april gingen 22 verenigingen op pad om langs de Overijsselse IJssel en Vecht op te ruimen. De verenigingen kregen ieder een stuk oever van ongeveer 1 tot 2 kilometer aangewezen. Tijdens de opruimactie zijn 170 vuilniszakken met afval gevuld. De opruimacties werden mogelijk gemaakt door IVN Overijssel, Provincie Overijssel en gemeente Dalfsen, Deventer, Kampen, Olst-Wijhe en Ommen. Samen met de verenigingen wordt gekeken naar een structurele samenwerking.
Over Schone Rivieren
Wereldwijd vormt de plasticsoep een bedreiging voor het milieu en de gezondheid van mens en dier. Dat probleem begint dichterbij dan je denkt. Plastic afval dat hier in de Nederlandse rivieren belandt, stroomt naar de Noordzee. IVN Natuureducatie, Plastic Soup Foundation en Stichting De Noordzee bundelen de krachten en brengen hierin verandering met het gezamenlijke Schone Rivieren-project. De aanpak richt zich op vier O’s: Opruimen, Onderzoeken, Ontdekken en Oplossen. Het doel? Plasticvrije rivieren in 2030.
In 2019 kreeg Schone Rivieren een extra bijdrage van 1,95 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Hierdoor kon het Schone Rivieren project haar belangrijke onderzoek verder uitbreiden.
