Het is niet of-of maar ook niet en-en. Johan Remkes heeft de gemoederen enigzins kunnen sussen. Het kabinet kwam er niet best vanaf. Het Kabinet stuurde te veel op KDW’s, keek niet genoeg naar manieren om de natuur te herstellen, moet meer doen aan innovaties om stikstof te reduceren, het stikstofkaartje moet van tafel en er is te veel gefocust op de boer, in plaats van zich meteen op alle sectoren te richten. De Boeren Burger Beweging beschouwt het rapport als een motie van afkeuring voor in ieder geval de minister van Stikstof Christianne van der Wal, die zelfs aangaf pas deze zomer in de gesprekken met Remkes te hebben geleerd hoeveel boeren al hebben gereduceerd de afgelopen decennia.
Aanvankelijk sceptisch
Ondanks dat de boeren aanvankelijk weinig in zijn bemoeienis zagen, bleek hij Remkes beter heeft geluisterd naar de zorgen van de boeren en tuinders, dan vele ministers in de laatste jaren. Remkes gaf ook coalitiepartij D66 en andere partijen er van langs, die zich schuldig hebben gemaakt aan de polarisatie, door steeds maar te roepen dat de veestapel gehalveerd moet worden.
Remkes heeft nu duidelijk aandacht voor de enorme impact op boerengezinnen. Erkenning voor het feit dat boeren vaak weggezet worden als natuurvernietigers, terwijl er geen boer te vinden is die níet om de natuur geeft. Het is mooi dat hier nu publiekelijk erkenning voor komt, maar de onnodige polarisatie heeft veel boerengezinnen persoonlijk geraakt, zegt de Boeren Burger Beweging.
Tienpuntenplan met JA21
Remkes komt met 25 aanbevelingen en denklijnen. Een aantal van deze inhoudelijke punten heeft BBB ook bepleit in het Tienpuntenplan dat gezamenlijk met JA21 is opgesteld, maar er zijn ook punten waar we inhoudelijk nog ver vanaf staan.
2030 moet niet in de wet! Gelukkig wil Remkes, net als BBB, dat er niet alleen naar landbouw gekeken wordt. Hij wil helaas wel aan de doelstelling van 2030 vasthouden, met de kanttekening dat er in 2025 en 2028 bekeken wordt of het tijdspad genuanceerd moet worden. Wat BBB betreft moet 2030 niet in het wetsvoorstel komen. BBB wil vasthouden aan 2035, dat nu al in de wet staat, en dan evengoed in 2025 en 2028 ijkmomenten nemen of we nog op koers zitten met de stikstofdoelen.
Remkes geeft zelf aan dat het krappe tijdspad problematisch is. Daardoor zitten we steeds in een paniektoestand. De habitatrichtlijn schrijft helemaal geen streefdatums voor, de overheid maakt het zichzelf onnodig moeilijk door datums in de wet vast te leggen. We weten dit het voer is voor rechtszaken van activistische organisaties zoals de MOB, als die datums niet haalbaar blijken. Hij adviseert dan ook een andere indicator te gaan zoeken. BBB heeft al heel vaak gepleit voor het weglaten van de KDW’s in de wet als resultaatverplichting.
Piekbelasters Remkes stelt voor binnen 1 jaar 500-600 piekbelasters aan te pakken. Hij noemt hierbij expliciet dat dit op verschillende manieren kan. Door technische ontwikkelingen, door een andere bedrijfsvoering, door verplaatsing en – als de deadline niet gehaald wordt – uiteindelijk uitkoop. Dit ligt bij veel boerenbedrijven uiterst gevoelig.
Uitkopen alleen op basis van vrijwilligheid
Verplichte uitkoop blijft voor de boeren onbespreekbaar. Uitkoop moet altijd zijn op basis van vrijwilligheid. Daarom moet er ook eerst worden gefocust op de groep boeren die toch al wil stoppen omdat ze bijvoorbeeld geen opvolger hebben.
Remkes spreekt over natuurherstel, maar zoals we de laatste tijd veelvuldig gehoord hebben is het rigide sturen op stikstof helemaal niet dé heilige oplossing voor natuurherstel. Dat erkent Remkes gelukkig ook.
Innovatie
Wat ook positief is, is dat Remkes aangeeft dat de overheid open moet staan voor iedere andere oplossing die leidt tot gegarandeerde reductie op korte termijn. Wat BBB betreft legt dat de weg open om meer budget uit het stikstoffonds te labelen voor innovatie, waar wij al vanaf het begin op gehamerd hebben. Nu is dat slechts 4% en dat is veel te weinig.
Ook adviseert Remkes een gericht innovatieprogramma, dit is kortetermijnoplossing omdat dat pas vergund kan worden als de daling daadwerkelijk gerealiseerd is. Als een agrarisch ondernemer binnen zijn vergunning ruimte kan maken die hij tot waarde zou kunnen brengen dan geeft dit een extra impuls aan innovatie. Ecologische Autoriteit Remkes adviseert om agrarische experts in de ecologische autoriteit op te nemen. Dat is goed, want ecologen kijken veelal te eenzijdig vanuit hun expertise naar het vraagstuk. De agrarische kennis moet daarbij ingebracht en goed afgewogen worden. Remkes adviseert daarbij dat er een landbouwakkoord moet komen, waarbinnen de denklijn uit zijn rapport concreet moet worden.
Hoopvol
De boeren burger beweging gaat ervan uit en hoopt dat het Kabinet de richtlijn als een stevige opdracht ziet. Aan boeren en boerenorganisaties doet BBB de oproep om het rapport serieus te lezen en de kans om nu te komen tot een gedragen landbouwvisie met beide handen aan te grijpen en daar de komende maanden energie in te steken. BBB hoopt dat de sector, zoals ook Remkes hoopt, in staat is te gelederen te sluiten, zodat een goede toekomst met perspectief eindelijk nabij is.
