Vanaf 1 mei is de vijfdelige podcast ‘Verdwenen winkels’ te beluisteren op Spotify en andere grote podcast-apps en via NPO Luister. In deze podcast gaat Rose Heijnen op zoek naar het verhaal achter de vier warenhuizen van haar Joodse overgrootvader Jacob Menko. Deze warenhuizen waren gevestigd in Amersfoort, Deventer, Hengelo en Almelo en verdwenen tijdens de oorlog, samen met Jacob, zijn vrouw en hun kinderen.
Rose’s moeder wilde wel onderzoeken wat er met de winkels was gebeurd, maar vond het te zwaar. Als kleinkind besluit Rose eindelijk achter de waarheid te komen over de verdwijning van de winkels. In vijf afleveringen gaat ze op zoek naar antwoorden op vragen die al meer dan 75 jaar onbeantwoord zijn gebleven. Uiteindelijk vindt ze een schokkend antwoord.
In de eerste aflevering reconstrueert Rose de ontmoeting van haar moeder met de huidige eigenaresse van het winkelpand in Amersfoort. Dat blijkt de kleindochter te zijn van de man die tijdens de oorlog ook betrokken was bij de EPA. Hoe kan dit? Heeft die opa de winkel overgenomen in de oorlog?
In de tweede aflevering gaat Rose op zoek naar de archiefpapieren van haar moeder en krijgt ze een eerste beeld van wat er zich tijdens de oorlog heeft afgespeeld. De Duitsers ‘ariseren’ het bedrijf, maar wat betekent dat eigenlijk?
In de derde aflevering krijgt Rose hulp van historicus Maarten-Jan Vos. Samen ontdekken ze dat de winkels tijdens de oorlog zijn verkocht door de Nederlandse beheerder. Maar aan wie? En wat is er met de opbrengst gebeurd? Na de oorlog komt de winkel onder beheer te staan van het Nederlands Beheersinstituut. Die onderzoekt de verkoop van 1944 en oordeelt een paar jaar later dat die deal klopt en er geen schadevergoeding hoeft te worden uitgekeerd aan de nabestaanden.
In de vierde aflevering komt Rose erachter dat de koper van de warenhuizen een winkelketen is die nog steeds bestaat. Ze verdiept zich in de beslissing van het Beheersinstituut om de winkels niet terug te geven aan de Joodse erfgenamen.
In de laatste aflevering confronteert Rose de winkelketen met het verleden. Hoe reageren ze? Ze opent het dossier uit het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) van de beheerder van de EPA. Hij zat in ieder geval 1,5 jaar opgesloten in kamp Erica. Maar is hij ook veroordeeld?
De podcast ‘Verdwenen winkels’ is gemaakt door Rose Heijnen, met eindredactie door Marion Oskamp, eindmixage door Arno Peeters, muziek door Marysia Saras, grafisch ontwerp door Nicolet Drop en productie door Roland Vissers. Luister hier naar de trailer van ‘Verdwenen winkels’.
