Vorige week woensdag presenteerde Johan Remkes als onafhankelijk gespreksleider zijn bevindingen in het rapport Wat wel kan. Aanstaande vrijdag komt het kabinet met haar reactie. Stichting Stimuland roept het kabinet en de provincies op om blijvend aandacht te hebben voor de menselijke maat en leefbaarheidsopgaven een prominente plek te geven in de stikstofaanpak.
Erkenning van de menselijke maat
In het rapport van Remkes ziet Stimuland eindelijk erkenning voor de bewoners in het landelijk gebied en voor de boeren en hun gevoelens en sentimenten. Dit is een enorme stap voorwaarts. Want het landelijk gebied ondervindt dat het op veel dossiers moet opdraaien voor problemen die de stad ervaart. En men heeft er te weinig het gevoel dat ‘Den Haag’ echt begrijpt wat daar speelt. Dat moet echt anders. Daarom is Stimuland ook ontzettend blij dat Remkes adviseert dat er, ongeacht de aanpak die het kabinet kiest, voortdurend aandacht moet zijn voor de menselijke maat. “Bij elke (abstracte) beleidsmaatregel op landelijk en provinciaal niveau moeten politici en ambtenaren zich afvragen wat de gevolgen daarvan zijn voor die ene persoon op het (boeren)erf”, aldus directeur Ingrid Jansen.
Ontbreken van leefbaarheidsopgaven
Remkes heeft in zijn rapport de leefbaarheidsopgaven grotendeels ongemoeid gelaten. Dat benoemt hij ook. Stimuland vindt dit een gemis in zijn rapport. Want boeren zijn heel nauw verbonden met de gemeenschap waarin ze wonen. Ze zijn onmisbaar voor het onderhoud van landschap en natuur. Ze zijn noodzakelijk voor het voedsel en de werkgelegenheid. En ze vervullen een cruciale rol in het verenigingsleven en de voorzieningen van dorpen. Als boeren moeten stoppen, zou dit een afname van de leefbaarheid in het landelijk gebied kunnen betekenen. Stimuland roept het kabinet en de provincies op om de leefbaarheidsopgaven een prominente plek te geven bij de uitwerking van de stikstofaanpak en gebiedsprocessen. “Anders kan een mogelijke aanpak in de toekomst ook niet op draagvlak rekenen bij de bewoners in het landelijk gebied en bij de boeren”, stelt Jansen bezorgd.
Uitwerking in gebiedsprocessen
De provincies staan aan de lat voor de gebiedsprocessen waarin de stikstofambities van het kabinet verder moeten worden uitgewerkt. In de dagelijkse praktijk ziet Stimuland dat de schaalomvang van deze gebiedsprocessen nog steeds veel te groot is, waardoor betrokkenheid van individuele bewoners uit het landelijk gebied en van boeren ontbreekt. Daarom pleit Stimuland ervoor om de gebieden op te delen in veel kleinere gebieden zodat er ruimte ontstaat voor een aanpak van onderop. “Dat creëert betrokkenheid en eigenaarschap bij de eigen omgeving en dicht de kloof tussen de stad en platteland en tussen overheid en inwoners”, benadrukt Jansen.
