Voor iedereen in Salland is de vakantie nu al weer drie weken voorbij en zijn de meesten weer aan het werk. Heb jij ook moeite met de wekker die weer extreem vroeg afgaat en veel achterstallig werk dat opgepakt moet worden? Je voelt je moe, somber en hebt weinig motivatie om weer aan het werk te gaan. Herkenbaar? Je bent niet de enige, dit fenomeen heeft niet voor niets een naam gekregen: het post-vakantiesyndroom. Sallandse gezondheidszorgpsycholoog Neşe Bedir legt uit waarom veel mensen moeite hebben om weer in het werkritme te komen na een vakantie. En dat niet alleen, ze deelt ook een aantal nuttige tips. Lees dus snel verder.
Het post-vakantiesyndroom: wat is het?
Onderzoekers van de universiteit van Granada introduceerden in 2007 het post-vakantiesyndroom, een fenomeen waar inmiddels veel over gesproken wordt. Ze omschrijven hiermee de aanpassingsmoeilijkheden die veel mensen ervaren na een vakantie.
GZ-psycholoog Neşe Bedir geeft aan dit fenomeen niet alleen te herkennen bij zichzelf en de mensen in haar privéomgeving. In haar praktijk De Rode Draad, in Deventer, ziet ze het ook bij haar cliënten: “De verwachting dat men met een opgeladen batterij weer aan de slag gaat na een vakantie blijkt niet altijd het resultaat. Niet iedereen staat te popelen om weer aan het werk te gaan. Sommigen kost het moeite om hun gebruikelijke routine te hervatten en hun draai weer te vinden. De omschakeling van een relaxte vakantie naar werk verloopt niet altijd voorspoedig.”
De oorzaken van deze aanpassingsmoeilijkheden
Volgens GZ-psycholoog Neşe Bedir zijn er verschillende oorzaken van de psychische en lichamelijke klachten die mensen ervaren na een vakantie.
1. Staat van ontspanning komt ten einde
Last hebben van stress, angst, vermoeidheid en verlies van motivatie is volgens GZ-psycholoog Neşe Bedir niet onverklaarbaar: “Mensen worden geconfronteerd met het einde van de vakantieperiode en moeten de druk en stress van het werkleven opnieuw onder ogen zien. Tijdens de vakantie hebben mensen de mogelijkheid om uit te rusten en te ontspannen, weg van de stress en druk van het werkleven. Met de terugkeer naar werk eindigt deze staat van ontspanning. Dit kan leiden tot psychische en lichamelijke klachten.”
2. Gebrek aan motivatie door een te hoge werkdruk
Veel mensen voelen zich maar weinig gemotiveerd na een vakantie. Volgens Bedir kan dit komen door een te hoge werkdruk: “Een hoge werkdruk kan op lange termijn het werkplezier belemmeren. Mensen kunnen het gevoel hebben dat bij wat ze ook doen, het werk niet afkomt. Dit kan frustrerend zijn waardoor mensen hun motivatie kunnen verliezen.” Zeker na een vakantie ligt het werk opgestapeld klaar. Logisch dus dat de motivatie om weer aan de slag te gaan bij veel mensen ver te zoeken is.
3. Sociale interacties nemen weer af na een vakantie
Veel mensen voelen zich ook ineens eenzaam na een vakantie en ervaren daardoor sombere gevoelens. Hoe komt dit? “Tijdens de vakantie brengen mensen vaak meer tijd door met familie en vrienden. Deze sociale interacties nemen na de vakantie vaak af, wat bij sommige mensen tot gevoelens van eenzaamheid kan leiden.” verklaart Bedir.
Sommige mensen zijn vatbaarder voor het post-vakantiesyndroom
Bedir geeft ook aan dat er andere factoren kunnen zijn die mensen gevoeliger maakt voor psychische en lichamelijke klachten na een vakantie: “Mensen die sowieso al kampen met een hoge werkdruk, financiële problemen of gezondheidsklachten ervaren meer stress en hebben dan ook meer moeite om weer in het werkritme te komen.” Maar ook mensen die hun baan eigenlijk niet leuk vinden ervaren meer stress bij terugkeer naar werk, blijkt uit onderzoek. “De dip kan wellicht voortkomen uit ontevredenheid met je huidige werk.” legt Bedir uit. Bedir benoemt ook dat mensen met een lage stresstolerantie meer risico hebben op een dip na een vakantie. Zo zegt ze: “In dit geval kunnen de stresshormonen en veranderingen in het zenuwstelsel sterker reageren op terugkeer naar werkdrukte.”
6 essentiële tips van GZ-psycholoog Neşe Bedir
Hoe kan je het beste omgaan met deze psychische en lichamelijke klachten na een vakantie? Met onderstaande tips van Neşe Bedir wordt de overgang van vakantie naar werk voor iedereen een beetje gemakkelijker.
Tip 1: Bouw het rustig op
“Je lichaam en je geest hebben tijd nodig om van de vakantiemodus terug te keren naar het oude werkritme. Het beste is om een aantal vrije dagen te hebben tussen de terugkeer van vakantie en de eerste werkdag. Op die manier kan je nog een beetje bijkomen.”
Veel mensen forceren zich gelijk op de eerste werkdag door in een keer te veel te doen. Een veelvoorkomende valkuil volgens Bedir. Haar advies luidt dan ook: “Bouw het rustig op! Neem rustig de tijd om te acclimatiseren, ga dus niet meteen vol gas aan de slag op je eerste werkdag. Doe tussen de taken door leuke dingen zoals bijkletsen met collega’s of maak een wandelingetje. Het is jammer als je opgeladen batterij weer snel leeg raakt! Stel jezelf dus stapsgewijs bloot aan het oude werkpatroon.”
Tip 2: Maak een goede werkplanning en stel prioriteiten
“Een goede planning van het werk, het stellen van prioriteiten en een goed timemanagement zijn ook effectieve strategieën om met stress om te gaan. Als je de flexibiliteit hebt om je werkritme aan te passen, kun je de verschillende taken over meerdere dagen verdelen. Werk je overvolle mailbox niet in een keer weg, maak een prioriteitenlijst met taken die niet lang kunnen wachten en taken die nog even mogen blijven liggen.”
Tip 3: Plan leuke dingen
“Tijd maken voor persoonlijke interesses, bezig zijn met hobby’s en het onderhouden van sociale contacten kunnen stress verminderen.” Om het vakantiegevoel zo lang mogelijk vast te blijven houden raad Bedir het volgende aan: “Spreek met vrienden af om samen na het werk of in het weekend leuke dingen te ondernemen. Plan een leuk uitje of een weekendje weg vrij snel na je vakantie. Voor sommigen is zelfs het plannen van een volgende vakantie een plezier op zich.” Dit maakt het een beetje minder zuur om weer aan het werk te gaan. Zo vertelt Bedir dat de positieve effecten van een vakantie al voelbaar zijn voordat de reis begint: “Dit gebeurt door een verhoogd dopaminegehalte in de hersenen wat je het gevoel van plezier geeft.” De terugkeer naar je dagelijkse leven wordt op deze manier dus een beetje gemakkelijker.
Tip 4: Eet gezond en beweeg voldoende
Volgens Bedir is gezond eten en voldoende bewegen na een vakantie niet alleen van belang om de vakantiekilo’s te lozen. Zo is het volgens haar ook essentieel voor ons energielevel en onze gemoedstoestand: “Door gezond te eten zorg je goed voor je eigen vitaliteit en evenwicht. Daarbij komt dat regelmatig bewegen zeer effectief kan zijn in het verminderen van stress. Lichaamsbeweging verbetert de stemming en vermindert stress door endorfine in het lichaam vrij te maken.” Nog meer redenen dus om na je vakantie de wekelijkse bezoekjes aan de sportschool weer voort te zetten en weer lekker zelf te koken.
Tip 5: Blijf vakantieherinneringen ophalen
Tijdens onze vakantie hebben we, waarschijnlijk, allemaal een heleboel leuke herinneringen gemaakt. We denken met een lach terug aan onze vakantie en de fijne emoties die we hebben ervaren. We kunnen deze herinneringen gebruiken om neerslachtige emoties na een vakantie wat te verzachten. “Door erover te praten en eraan terug te denken kun je de positieve gevoelens van je vakantie activeren. Maak hierbij gebruik van je vakantiefoto’s en video’s. Zo houd je de herinneringen levendig.” legt Bedir uit.
Tip 6: Mindfullness en meditatie
“Gebruik mindfulness- of meditatietechnieken om je gevoelens en gedachten op te merken en te accepteren. Dit is een effectieve manier om stress te verlichten en te wennen aan de normale stroom van het leven na de vakantie.”
Tot slot: niet te veel problematiseren
Er wordt veel aandacht geschonken aan het post-vakantiesyndroom en de innerlijke beleving van mensen na een vakantie, maar Bedir adviseert ook om er niet te veel bij stil te staan: “Er zijn mensen die het moeilijk hebben om na een periode met een lager stressniveau opnieuw te wennen aan wat ze al een tijdje los hebben gelaten. Vaak is dit iets tijdelijks, daarom zou ik adviseren om dit niet altijd te problematiseren.”
Daarbij benadrukt ze dat niet iedereen het post-vakantiesyndroom ervaart. “Onthoud dat vakantie bedoeld is om jezelf te belonen en om tot rust te komen. Het is een periode die vreugde aan je leven zou moeten toevoegen. Kortom, het moet zijn effect laten zien door positieve emoties te activeren. Het mag niet een bron van angst, verdriet of stress worden. deelt” Bedir mee.
Voor iedereen die wel last heeft van klachten heeft ze het volgende advies: ”Blijven de klachten aanhouden, ondanks wat u ook al hebt geprobeerd? Dan is het goed om hulp te zoeken.”
Bronnen:
